Ćwiczenia mają na celu utrwalenie znajomości schematu ciała, części ciała, stronności; podczas zajęć intensywnie pracują oczy, dzieci także ćwiczą ruchy naprzemienne.

Jeżeli, jako rodzice, zauważyliśmy że nasze dziecko ma problemy z czytaniem, pierwszą rzeczą, jaką powinniśmy sprawdzić, to czy wzrok naszej pociechy jest dobry. Zdarza się, że oprócz okulisty, potrzebna będzie wizyta u ortooptysty. Jeżeli wykluczymy już jakiekolwiek wady wzroku, możliwe, że nasze dziecko ma problemy natury dyslektycznej. (patrz artykuł na stronie naszej szkoły) o dysleksji rozwojowej.

Poniżej kilka propozycji, które ułatwią życie z dysleksją.

Propozycje ćwiczeń

1. Magiczny znak – warto spróbować

Można podarować dziecku sznureczek, wstążeczkę, bransoletkę, pierścionek – koniecznie do noszenia na lewej ręce. Może być kropka, pieczątka lub naklejany tatuaż – dużo jest możliwości, aby zaznaczyć lewą rękę. Można w tajemnicy wytłumaczyć dziecku, jaka jest rola sznureczka. Zadaniem niezwykłego znaku jest pomoc w kontrolowaniu przez dziecko, od której strony zaczynamy czytanie. Wystarczy położyć ręce na stoliku, a książkę z tekstem pomiędzy nimi. Od razu wiadomo, od której strony rozpocząć czytanie.

2. Prawe oko, lewa stopa

Forma zajęć: grupowe – lekcja, zajęcia świetlicowe lub terapeutyczne dla dzieci w wieku starszo-przedszkolnym i wczesnoszkolnym lub później, jeśli potrzebują ćwiczeń utrwalających nazwy części ciała.

Potrzebne: małe karteczki samoprzylepne, długopis, kredki, marker, arkusz szarego papieru, nożyczki, sznureczki odpowiadające ilości dzieci biorących udział w zabawie.

Przygotowanie: na karteczkach zapisujemy różne części ciała (np. prawe ucho, lewe ramię, prawy łokieć, prawe kolano, lewa stopa, prawa pięta, prawe udo, nos, brzuch).

Przebieg: Wybieramy chętne dziecko i zachęcamy do położenia się na dużym arkuszu papieru. Inne dziecko z pomocą nauczyciela odrysowuje kredką kontury leżącego dziecka. Odrysowaną sylwetkę warto poprawić markerem. Kontury można wyciąć. Przywiązujemy sznureczki na prawym nadgarstku każdego dziecka. Wszyscy sprawdzają, czy sznureczki są na właściwym ręku – mogą podawać sobie dłonie, jak w geście powitania.

Na przygotowanej już papierowej postaci kładzie się kolejne, wyznaczone dziecko. Zwracamy uwagę dzieci na to, gdzie leżące dziecko ma prawą rękę (gdzie jest sznureczek). Dziecko wstaje, a inna osoba rysuje kredkami sznureczek na prawej dłoni papierowej postaci. 

Dzieci dostają od nauczyciela karteczki z napisami nazywającymi części ciała. Jeśli pojawiają się trudności z ich przeczytaniem – nauczyciel czyta treść. Każdy uczeń nakleja swoją karteczkę na właściwym miejscu.

Jeśli dzieci sprawnie czytają, można je poprosić, aby odwróciły się od sylwetki z karteczkami – nauczyciel w tym czasie odkleja jedną karteczkę i przykleja ją w nieprawidłowym miejscu. Potem dzieci odwracają się do papierowego człowieka i próbują odnaleźć karteczkę, która jest w złym miejscu. Dziecko, które pierwsze znajdzie kartkę i przeczyta na głos cześć ciała, odkłada ją we właściwe miejsce.

Jeśli jest taka możliwość można powiesić papierowego człowieka w widocznym miejscu, np. na drzwiach sali.

3. Spotkajmy się w ogródku

Cel: ćwiczenia proprioceptywne (czucie głębokie związane z informacją pochodzącą z mięśni, ścięgien i stawów), praca nad napięciem mięśniowym, odczuwaniem swojego ciała, jego siły.

Forma zajęć: grupowe – lekcja, zajęcia świetlicowe lub terapeutyczne dla dzieci (przedszkole i szkoła podstawowa).

Potrzebne: rysunek/zdjęcie ogrodu, kolorowa taśma klejąca lub taśma izolacyjna, nożyczki, małe zabawki: przytulanki, samochodziki, wolna przestrzeń na podłodze bez wykładziny (przestrzeń „poślizgu”).

Przygotowanie: na podłodze kładziemy obrazek prezentujący ogród. Wspólnie z dziećmi „budujemy ogrodzenie” z taśmy klejącej (przyklejamy ją do podłogi wokół obrazka). Potem zabieramy papierowy obrazek zostawiając tylko „ogrodzenie”. Tłumaczymy, ze to jest nasz ogród.

Przebieg: Dzieci siadają wokół w odległości około metra od naklejonego ogrodzenia. Każdy wybiera po jednej lub kilka małych zabawek i układa je na podłodze przed sobą. Na sygnał nauczyciela każde dziecko po kolej popycha swoją zabawkę w taki sposób, aby płynnym ruchem wjechała dokładnie do ogrodu. Ćwiczenie prawdopodobnie pokaże dzieciom, że trudno jest za pierwszym razem tak dostosować siłę ruchu, aby trafić dokładnie do wyznaczonego miejsca. W miarę ćwiczeń coraz łatwiej o wyczucie. Przy kolejnych próbach można zwiększać odległość, zmieniać zabawki.

4. Daleko – blisko

W świecie smartfonów nasze oczy dużo czasu dostosowują się, dostrajają do patrzenia do bliży. Pamiętajmy o tym, że patrzenie w dal także jest bardzo potrzebne naszym oczom. Coraz trudniej znaleźć dużą pustą przestrzeń, gdzie możemy popatrzyć daleko przed siebie. Wykorzystajmy różne sytuacje w pracy z dzieckiem, aby skupiać wzrok na odległości kilkunastu, kilkudziesięciu metrów. Kiedy patrzymy daleko za okno na panią w czerwonej czapce, na chłopca z plecakiem czy pana z pieskiem, soczewka oka dostosowuje swój kształt do ostrego widzenia. Kiedy przerzucamy spojrzenie na przedmiot blisko soczewka potrzebuje czasu na dopasowanie kształtu i ponowne złapanie ostrości. Oko pracuje. To bardzo cenne ćwiczenie dla oka.

Cel: ćwiczenia mięśni oczu.

Forma zajęć: indywidualne, ewentualnie w małych grupach – zajęcia świetlicowe lub terapeutyczne dla każdej grupy wiekowej.

Potrzebne: dostęp do okna z widokiem na otwartą przestrzeń, kawałeczek kartki lub mała kulka z plasteliny.

Przebieg: Można przykleić małą papierową kropeczkę (ewentualnie z kawałeczka plasteliny) na oknie i zaproponować dziecku, aby skupiło na niej wzrok. Następnie prosimy dziecko, aby spoglądając za okno, znalazło np. pana z pieskiem. Potem znów spogląda na kropkę na oknie (patrzenie blisko) i po raz kolejny na panią z dzieckiem (patrzenie daleko).

5. Skoczek

Cel: Utrwalanie nazw części ciała.

Forma zajęć: indywidualne/w parze – zajęcia świetlicowe lub terapeutyczne dla dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych.

Potrzebne: mała maskotka o imieniu Skoczek.

Przygotowanie: Przedstawiamy dziecku maskotkę. Nazywa się Skoczek, ponieważ lubi skakać po ludziach, po całym ich ciele. Należy szybko powiedzieć, gdzie skoczył Skoczek (nazwać część ciała), aby maskotka mogła skakać dalej.

Przebieg: Maskotka w rękach nauczyciela skacze na głowę, na ucho (prawe, lewe), na szyję, kark, policzek (prawy, lewy), na udo, łydkę, kolano, stopę, itd. Zadaniem dziecka jest nazywanie części ciała.

Możliwości: można zaprosić do zabawy kolejne dziecko, które będzie poruszało Skoczkiem. Zabawa może odbywać się w parach w małej grupie dzieci, monitorowana przez osobę prowadzącą zajęcia.

6. GPS

Cel: Ćwiczenie umiejętności rozpoznawania stronności przez dzieci (prawo, lewo, góra, dół).

Forma zajęć: grupowe – lekcja, zajęcia świetlicowe lub terapeutyczne, praca w parach dla dzieci w wieku 6–10 lat.

Potrzebne: Schematyczna mapa miasteczka.

Przygotowanie: Rysujemy mapę miasteczka (wspólnie z dziećmi wymyślamy jego nazwę), zaznaczamy ulicę główną z ulicami bocznymi, można dorysować domy. Zaznaczamy centrum miasta, punkt charakterystyczny.

Przebieg: Wybieramy jedno dziecko, przewodnika, któremu w tajemnicy pokazujemy, gdzie należy dojść. Inne dziecko wyrusza na wycieczkę. Wycieczkowicz podąża palcem wedle wskazówek przewodnika – w prawo, w lewo, w górę, w dół. Kiedy dojdzie do celu, wpisuje pod miejscem docelowym swoje imię. Potem następuje zamiana ról, tak, aby każdy mógł być przewodnikiem i wycieczkowiczem.

7. Gdzie łokieć, gdzie kolano

Cel: Utrwalanie części ciała i rozpoznawania stronności przez dzieci, ćwiczenie ruchów naprzemiennych, utrwalanie nazw kolorów.

Forma zajęć: grupowe – lekcja, zajęcia świetlicowe lub terapeutyczne dla dzieci w wieku 6–10 lat.

Potrzebne: kolorowe kartki z bloku A4 (4 kartki w 6 różnych kolorach, np.4 czerwone, 4 zielone, 4 żółte, 4 białe, 4 niebieskie, 4 różowe), karteczki z opisanymi częściami ciała (załącznik Części ciała), kostka z kolorowymi ściankami (w kolorach kartek).

Przygotowanie: Przygotowujemy kostkę, tak, aby każda ścianka miała inny kolor (w kolorach naszych kartek z bloku) – można obkleić papierem kolorowym zwykłą kostkę do gry, albo inną dowolną, jaką dysponujemy. Kolorowa kostka może się przydać do innych ciekawych zabaw.

Wycinamy kartki z nazwami części ciała (załącznik Części ciała) – w ilości minimum dwa komplety na jedno dziecko biorące udział w zabawie (tak, aby części ciała powtarzały się kartkach), tzn. jeśli w zabawie bierze udział troje dzieci, to potrzebujemy co najmniej 6 kompletów kartek z nazwami części ciała. Rozkładamy (najlepiej wspólnie z dziećmi) kolorowe kartki (6 kartek na 4 kartki) na podłodze w formie dużego prostokąta, tak aby stykały się ze sobą (podana propozycja ułożenia).

Przebieg: Dzieci po kolei losują kartkę, czytają głośno wylosowaną część ciała (jeśli technika czytania wymaga wsparcia, możemy pomóc dziecku lub wyznaczyć pomocnika). W dalszej części gry kartkę można pokazać palcem lub inną częścią ciała. Po przeczytaniu części ciała gracze rzucają kostką z kolorami. Jeśli pozycja dziecka w grze nie sprzyja rzucaniu kostką, może wyznaczyć pomocnika. Jeśli np. Zuzia wylosuje „lewy łokieć” i wyrzuci na kostce kolor niebieski to dotyka łokcia, mówi „LEWY ŁOKIEĆ NA NIEBIESKI” układa swój lewy łokieć na niebieskiej kartce. Kolejna osoba losuje swoją część ciała i kolor i dołącza do gry.

Kiedy Zuzia ma kolejny ruch i np. wylosuje powtórnie lewy łokieć i kolor czerwony, przekłada łokieć na czerwoną kartkę.

Jeśli przy kolejnym rzucie Zuzia wylosuje lewą dłoń i różowy kolor – pokazuje ją i nazywa, po czym kładzie dłoń na różowym prostokącie.

Ważne, aby w grze brało udział kilkoro dzieci. Zabawa wywołuje dużo śmiechu, radości, ćwiczy równowagę i pracę w grupie. Potrzebna jest opieka osoby dorosłej i czuwanie nad bezpieczeństwem podczas zabawy.

 

Na podstawie artykułu:

https://epedagogika.pl/motoryka-duza/7-cwiczen-dla-dzieci-z-dysleksja-2107.html